Οι σημαντικότερες γιορτές του καλοκαιριού
Δεν υπάρχει νησί, μεγάλο ή μικρό, χωρίς επιβλητικές και καλοσχεδιασμένες εκκλησίες, μοναδικά περίβλεπτα μοναστήρια και πανέμορφα παρεκκλήσια ή γραφικά εκκλησάκια. Κάθε προορισμός, κάθε βόλτα, περίπατος στα νησιά ή και σε ηπειρωτικούς προορισμούς της Ελλάδας περιλαμβάνει και επισκέψεις σε δημοφιλείς ναούς ενώ και οι Καλοκαιρινοί Άγιοι της Ορθοδοξίας τιμώνται στα δικά τους πανηγύρια σε όλη τη χώρα.
Αυτοί οι Άγιοι του Καλοκαιριού, που αδικούνται από την κοσμικότητα του Χειμώνα αλλά δοξάζονται με λαμπρότητα στη Φύση, στα χωριά, στις βουνοπλαγιές και στα χωράφια, αυτοί οι Άγιοι της Χριστιανοσύνης έχουν τη δική τους μοναδική αξία και οι γιορτές τους δεν είναι «ελαφρές» όσο λέγεται. Είναι «βαριές» και καθιερωμένες και οι Χριστιανοί τους τιμούν και ας βρίσκονται σε θερινές διακοπές και οι πιστοί επισκέπτονται τις εκκλησίες τους τους καλοκαιρινούς μήνες που παραμένουν ανοιχτές και φιλόξενες χάρις στις ηρωικές προσπάθειες λαϊκών και κληρικών της επαρχίας.
Η πρώτη γιορτή με την οποία ανοίγει το χριστιανικό ημερολόγιο του καλοκαιριού, είναι του Αη-Γιάννη του Ριγανά, δηλαδή τα γενέθλια του Προδρόμου, στις 24 Ιουνίου. Οι γεωργοί δεν εργάζονται εκείνη την ημέρα και οι γυναίκες βγαίνουν απ’ το πρωί στην εξοχή να μαζέψουν ρίγανη. Την κρεμούν σ’ ένα μέρος του σπιτιού τους και την έχουν για να τη βάζουν στο φαγητό. Απ’ αυτήν την αιτία ονομάστηκε κι ο εορταζόμενος, Άγιος Ριγανάς.
Λέγεται όμως ο ίδιος και Μελάς, γιατί υπάρχει συνήθεια στους μελισσοκόμους να πρωτοτρυγούν το μέλι τους εκείνη την ημέρα.
Γιορτή Πέτρου και Παύλου: Γιατί γιορτάζουν μαζί (29 Ιουνίου)
Στις Άγιες εικόνες ζωγραφίζονται, οι δύο Απόστολοι να κρατούν την Εκκλησία, που συμβολικά εικονίζεται με ένα μικρό βυζαντινό ναό. Στον εναγκαλισμό των δύο αποστόλων, όπως τον βλέπουμε στη γνωστή εικόνα τους, η ᾽Εκκλησία πρόβαλε τη σύζευξη της πίστεως και των έργων, με άλλα λόγια είδε τους Αποστόλους αυτούς ως σύμβολο και τύπο της παράδοσής της.
Η κοινή γιορτή Πέτρου και Παύλου συστάθηκε το 258 μ.Χ. στις 29 Ιουνίου, όταν ο Πάπας Σίξτος ο Β’ μετακόμιζε τα οστά τους στην κατακόμβη του Αγίου Σεβαστιανού της Ρώμης.
Απόστολος Πέτρος, ο αγαπημένος του Χριστού
Ο Απόστολος Πέτρος γεννήθηκε στη Βηθσαϊδά, κοντά στη λίμνη Γεννησαρέτ. Η κλήση του στο αποστολικό αξίωμα έγινε σταδιακά. Πρώτα παρουσίασε τον Πέτρο στο Χριστό, ο αδελφός του Ανδρέας. Ήταν παρών, προφανώς, στο γάμο της Κανά και αμέσως μετά από το γάμο εγκαταστάθηκε με τον Ιησού και άλλους μαθητές στην Καπερναούμ.
Την ημέρα της Πεντηκοστής ο Πέτρος σηκώθηκε μαζί με τους άλλους έντεκα Αποστόλους και μίλησε προς το συγκεντρωμένο πλήθος ώστε να πιστέψουν και να βαπτιστούν 3.000.000 Χριστιανοί.
Απόστολος Παύλος:
Ο Απόστολος Παύλος γεννήθηκε στην Ταρσό της Κιλικίας, από γονείς Ιουδαίους της φυλής Βενιαμίν. Ο πατέρας του ήταν Ρωμαίος πολίτης το οποίο σημαίνει ότι προερχόταν από τα ανώτερα στρώματα του πληθυσμού της Κιλικίας και ίσως ήταν Φαρισαίος ως προς τις θρησκευτικές προτιμήσεις.
Από διώκτης του Χριστιανισμού, έγινε πρωτοπόρος αφού τον κάλεσε απευθείας ο ίδιος ο Χριστός στο ευαγγελικό έργο και στο αποστολικό αξίωμα.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Παύλος αποκεφαλίσθηκε χωρίς προηγουμένως να βασανισθεί, καθώς ο νόμος απαγόρευε τους βασανισμούς για τους Ρωμαίους πολίτες.
Στις 30 Ιουνίου, η Εκκλησία γιορτάζει τους δώδεκα Αποστόλους που αρχικά εξέλεξε ο Κύριος, πλην του Ιούδα Ισκαριώτη.
Αυτοί είναι: Σίμωνας (Πέτρος), Ανδρέας, Ιάκωβος, Ιωάννης, Φίλιππος, Θωμάς, Βαρθολομαίος (Ναθαναήλ), Ματθαίος, Ιάκωβος του Αλφαίου, Σίμωνας ο Ζηλωτής, Ιούδας ο αδελφός του Ιακώβου του μικρού και ο Ματθίας, που εξελέγη μέσα στο υπερώο τις παραμονές της Πεντηκοστής, σε αντικατάσταση του Ιούδα του Ισκαριώτη.
Τη ζωή του καθενός των Αγίων Αποστόλων αυτών, σκιαγραφούμε στις ιδιαίτερες γιορτές τους. Εδώ γίνεται υπενθύμιση της ενότητας που είχαν μεταξύ τους, αλλά και της ηθικής τους, που τόσο συνέβαλε στην πνευματική εν Χριστώ αναγέννηση του κόσμου.
Οι Άγιοι Ανάργυροι
Τη 1η Ιουλίου πέφτει η γιορτή των Αγίων Αναργύρων. Είναι σημαντική γιορτή καθώς συνδέεται με τη θεραπεία των ασθενειών και μάλιστα την ανέξοδη, όπως δηλώνει η επωνυμία των Αγίων Κοσμά και Δαμιανού. Στις 7 Ιουλίου έχουμε τη γιορτή της Αγίας Κυριακής και στις 17 του ίδιου της Αγίας Μαρίνας. Τη δεύτερη αυτή τη γιορτάζουν προπάντων οι γεωργοί των εξοχών και οι βοσκοί. Τότε διαβάζουν και την ευχή του Αη-Τρύφωνα.
Σε κάθε βουνοκορφή και ένας Προφήτης Ηλίας
Πασίγνωστη και δημοφιλέστατη είναι η γιορτή του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου. Σχεδόν κάθε χωριό έχει το ξωκλήσι του, χτισμένο στην ψηλότερη βουνοκορφή, και σε πολλά έχουν καθιερώσει εκείνη την ημέρα για το ετήσιο πανηγύρι τους. Λένε και ένα δίστιχο, σχετικό με τον καιρό:
Τ’ Αη-Λιος
γυρίζ’ ο καιρός αλλιώς!
Οι αμπελουργοί επισκέπτονται αυτή την ημέρα τ’ αμπέλια τους, μαζεύουν λίγα σταφύλια μισογινωμένα και τα φέρνουν στο σπίτι, να καλοσκαιρίσουν οι δικοί τους. Τότε εύχονται, έμμετρα πάλι:
Τ’ Αη-Λιος με το μαντήλι,
της Σωτήρας με το κοφίνι!
Δηλαδή προοιωνίζονται άφθονη την παραγωγή των σταφυλιών ως τις 6 Αυγούστου, που είναι του Σωτήρος.
Προς τα τέλη Ιουλίου έρχονται τρεις γιορτές στη σειρά: της Αγίας Άννας (Κοίμηση), της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Παντελεήμονα, στις 25, 26 και 27 του μηνός. Απ’ αυτές σπουδαιότερη είναι η μεσαία, που γιορτάζεται σε πολλά χωριά της Στερεάς Ελλάδας και της Ηπείρου.
Σε μερικά χωριά της Φθιώτιδος αποφεύγουν να δουλέψουν και μια μικρότερη γιορτή, του Αη-Κηρύκου, που πέφτει στις 15 Ιουλίου.
Την πρώτη Αυγούστου γυρίζει ο παπάς τα σπίτια και διαβάζει αγιασμό, ενώ τις 12 πρώτες μέρες του Αυγούστου οι γυναίκες αποφεύγουν το πλύσιμο, για να μην τους κόβονται τα ρούχα όλον το χρόνο, και οι γεωργοί να κόβουν ξύλα, για να μην πιάνει σαράκι.
Τα μερομήνια
Τις μέρες αυτές τις λένε μερομήνια. Η ονομασία βγήκε απ’ το ότι οι δώδεκα αυτές μέρες, κατά τη δοξασία των χωρικών, αντιστοιχούν στους δώδεκα μήνες, δηλ. η πρώτη του μηνός στον Αύγουστο, η δεύτερη στο Σεπτέμβριο και ούτω καθ’ εξής. Πιστεύουν ακόμα πως ό,τι καιρό κάνει εκείνη την ημέρα θα κάνει όλο τον αντίστοιχο μήνα. Μετά την αλλαγή του ημερολογίου κλονίστηκε αυτή η πίστη των χωρικών.
Στις 6 Αυγούστου, που είναι η εορτή του Σωτήρος, πάνε στ’ αμπέλι και φέρνουν σταφύλια με το κοφίνι.
Στις 15 Αυγούστου, της Παναγίας, γιορτάζει η Μεγαλόχαρη της Τήνου και σε πολλά μέρη της χώρας μας. Η διασημότερη εκκλησία της Ελλάδας, η εκκλησία που έχει συνδέσει την ιστορία της με την ελληνική επανάσταση του 1821 και φυλάσσει μια από τις σημαντικότερες εικόνες της Ορθοδοξίας, η εκκλησία της Μεγαλόχαρης, η εκκλησία της Παναγίας της Τήνου, συγκεντρώνει την προσοχή και τις ελπίδες χιλιάδων Χριστιανών, που συρρέουν κυριολεκτικά εδώ όλο τον χρόνο για να της ζητήσουν και να της προσφέρουν, για να εναποθέσουν στην εικόνα της ένα δείγμα ευγνωμοσύνης ζητώντας την «ευλογία» της.
Η εικόνα της Τήνου που σύμφωνα με ορισμένους μπορεί και να αποτελεί έργο του Ευαγγελιστή Λουκά και απεικονίζει τον «Ευαγγελισμό της Θεοτόκου» και όχι την «Κοίμηση της Θεοτόκου» όπως ίσως πιστεύουν ορισμένοι, «αποκαλύφθηκε» με τρόπο θαυματουργό στο όνειρο της μοναχής Πελαγίας από την ιερά Μονή Κεχροβουνίου. Σύμφωνα με την παράδοση, η μοναχή είδε για τρεις συνεχόμενες Κυριακές την Παναγία να της ζητά να βρεις μια εικόνα που ήταν για χρόνια θαμμένη στη γη. Πεπεισμένος για την αλήθεια των λόγων της, ο Μητροπολίτης Τήνου Γαβριήλ οργάνωσε ανασκαφές στον αγρό του Αντωνίου Δοξαρά, στη Χώρα.
Τον Σεπτέμβριο του 1822 αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια του ναού του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και στις 30 Ιανουαρίου του 1823 η εικόνα βρέθηκε κάτω από την αξίνα του χωρικού Δημήτριου Βλάσση, που τη διαχώρισε στα δύο. Στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα ξεκίνησε η ανέγερση του ναού που σήμερα δεσπόζει στη Χώρα και στις καρδιές εκατοντάδων χιλιάδων πιστών.
Ο ναός αποτέλεσε το πρώτο σπουδαίο αρχιτεκτονικά έργο του ελληνικού κράτους και η εικόνα προσκυνήθηκε από τότε από εκατομμύρια ανθρώπους, με πρώτους ανάμεσά τους τον Κολοκοτρώνη, τον Μιαούλη, τον Μακρυγιάννη και τον Νικηταρά. Ο ναός, που χτίστηκε με λευκό μάρμαρο από τη Δήλο και με τις δωρεές δεκάδων Ελλήνων της ημεδαπής αλλά και της διασποράς, ολοκληρώθηκε το 1880, ενώ η εικόνα κάθε χρόνο στις 23 Ιουλίου, στην επέτειο του οράματος της μοναχής Πελαγίας, περιφέρεται στην πόλη, μεταφέρεται στο μοναστήρι της «Κυρίας των Αγγέλων» και αργά το βράδυ επιστρέφει στον Ναό.
Και στις 23 του μηνός πέφτει η μεγάλη γιορτή της Ρούμελης, που γιορτάζουν στην Παναγιά την Προυσιώτισσα και ξεκινούσαν με τάματα από είκοσι και τριάντα ώρες μακριά, πεζοπορία βέβαια.
Στις 29 Αυγούστου, που είναι η καρατόμηση του Αη-Γιάννη του Πρόδρομου, σε πολλά χωριά κάνουν νηστεία ή ξηροφαγία.
