Γιατί ο Γρηγόριος γιορτάζει 4 φορές τον χρόνο;

Αρκετοί άγιοι της Ορθοδοξίας γιορτάζουν 2 ή και περισσότερες φορές τον χρόνο και τις περισσότερες, εκτός από την Παναγία Θεοτόκο, πρόκειται για διαφορετικές μορφές της Εκκλησίας. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι ο Άγιος Γρηγόριος που γιορτάζει 4! φορές τον χρόνο. Φυσικά η μεγαλύτερη γιορτή είναι αυτή που τιμάει τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο (329 -390), γνωστό και ως Άγιο Γρηγόριο Ναζιανζηνό Αρχιεπίσκοπο Κωνσταντινουπόλεως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Επίσης είναι ένας από του τρεις Ιεράρχες – προστάτες των γραμμάτων και των μαθητών – που γιορτάζει η Εκκλησία στις 30 Ιανουαρίου (Των τριών Ιεραρχών).

Η Εκκλησία μας γιορτάζει ακόμα τους Αγίους: Γρηγόριο Παλαμά αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, στις 14 Νοεμβρίου και την Κυριακή των Β´ Νηστειών (κινητή εορτή), τον Γρηγόριο Νύσσης, στις 10 Ιανουαρίου από την ορθόδοξη και στις 9 Μαρτίου από την καθολική εκκλησία και τον Γρηγόριο Νεοκαισαρείας, στις 17 Νοεμβρίου.

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε σε μια οικογένεια με χριστιανική πίστη στηριγμένη στη δύναμη της γνώσης. Πατέρας του ήταν ο επίσκοπος Ναζιανζού επίσης Γρηγόριος και αδέλφια του ο Καισάρειος και η Γοργονία που μνημονεύονται στις 9 Μαρτίου και στις 23 Φεβρουαρίου, αντίστοιχα. Ο Γρηγόριος σπούδαζε για 13 χρόνια στην Παλαιστίνη, στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα. Συνδέθηκε με βαθιά φιλία με τον Μέγα Βασίλειο και πέρασε μαζί του την άσκηση στην πνευματική ζωή στον Πόντο. Στα 43 του χρόνια επέστρεψε στην «ενεργό» δράση ως επίσκοπος στην περιοχή των Σασίμων. Πάλεψε με γνώση και δυνατό ρητορικό λόγο τους Αρειανούς που είχαν κατακλίσει την Κωνσταντινούπολη. Από το ναό της Αγίας Αναστασίας και με κίνδυνο της ζωής του κατάφερε να νικήσει ενάντια στον αρειανισμό και να αναδειχθεί Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης. Ωστόσο, δεν κατάφερε να υπερνικήσει μια μερίδα επισκόπων που τον αντιπολιτεύονταν και γύρισε πίσω στη γενέτειρά του Αριανζό και κοιμήθηκε το 390 μ.Χ. Η μνήμη του γιορτάζεται σε Ανατολή και Δύση στις 25 Ιανουαρίου. 

Εικόνα φιλοτεχνημένη σε καμβά πάνω σε ξύλο, με ασημένια κορνίζα, τοπικά επιχρυσωμένη και πλαισιωμένη με ξύλο. Η εικόνα συνοδεύεται από δωρεάν βάση στήριξης.

Οι Τρεις Ιεράρχες

Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος μαζί με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο και τον Βασίλειο τον Μέγα είναι οι τρεις άγιοι και θεολόγοι της χριστιανικής θρησκείας, προστάτες των γραμμάτων και των μαθητών. Οι Τρεις Ιεράρχες εορτάζονται από τα μέσα του 11ου αι., στα χρόνια του Κωνσταντίνου Θ΄Μονομάχου ή του Αλέξιου του Α’ Κομνηνού. Η μνήμη τους τιμάται στις 30 Ιανουαρίου και συμβολίζει την Αγία Τριάδα, ενώ για πρώτη φορά εορτάζεται ως εκπαιδευτική γιορτή το 1842. Η επίσημη θεσμοθέτησή της θα γίνει πολύ αργότερα, το 1911.

Ο Γρηγόριος Παλαμάς

Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, η μνήμη του οποίου τιμάται στις 14 Νοεμβρίου και τη δεύτερη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (Β’ Νηστειών). Ο Γρηγόριος Παλαμάς διετέλεσε αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης (1347-1359) και αναδείχθηκε ως ο κύριος εκπρόσωπος της Ησυχαστικής Θεολογίας κι ένας από τους σπουδαιότερους και επιδραστικότερους θεολόγους της Ορθοδοξίας.

Ο Γρηγόριος Παλαμάς γεννήθηκε το 1296 στην Κωνσταντινούπολη. Μετά τις σπουδές παρακολούθησε μαθήματα στην ανώτερη σχολή της γενέτειράς του, κοντά στον φιλόσοφο Θεόδωρο Μετοχίτη. Διέκοψε, όμως, τις σπουδές Του για να αφιερωθεί στον ασκητισμό στο όρος Παπίκιο Ροδόπης. Μυήθηκε στην άσκηση της νοεράς προσευχής (ή «προσευχή της καρδιάς»), που είναι η βάση της ησυχαστικής μεθόδου προσευχής, από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθανάσιο Α’ και τον επίσκοπο Φιλαδελφείας Θεόληπτο. Μετά το Παπίκιο όρος κατέφυγε στο Άγιο Όρος, όπου ασκήτευσε μέχρι το 1331. Ενδιάμεσα χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, το 1326, στη Θεσσαλονίκη.

Το 1347 εκλέχθηκε αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και ανέλαβε τα καθήκοντά του τρία χρόνια αργότερα, καθώς παρεμποδίστηκε από την παράταξη των Ζηλωτών, που ήταν αντίπαλοι του αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνού.

Ο Γρηγόριος Παλαμάς απεδήμησε στις 14 Νοεμβρίου 1359, σε ηλικία 63 ετών. Το 1368 αγιοποιήθηκε με απόφαση του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Φιλόθεου Κόκκινου. Τα λείψανά του φυλάσσονται στο Μητροπολιτικό Καθεδρικό Ναό της Θεσσαλονίκης, που φέρει το όνομά Του.

Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ο αδελφός του Βασιλείου

Κορυφαίος Εκκλησιαστικός Πατέρας και αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου. Γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου το 332 και διακρίθηκε για τη μεγάλη του μόρφωση και τη φιλοσοφική του κλίση... 

Ο Γρηγόριος γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου το 332 μ.Χ. και διακρίθηκε για τη μεγάλη του μόρφωση και τη φιλοσοφική του κλίση. Σε ηλικία 40 ετών εντάχθηκε στον κλήρο και χειροτονήθηκε επίσκοπος Νύσσης και Καππαδοκίας.

Όταν το 381 συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη η Β’ Οικουμενική Σύνοδος για να καταδικάσει την αίρεση των Πνευματομάχων, ο Γρηγόριος υπήρξε ο κατ’ εξοχήν υπέρμαχος της ορθόδοξης διδασκαλίας και κατατρόπωσε τους οπαδούς του πνευματομάχου Μακεδόνιου. 

Άφησε μεγάλο σε έκταση και σπουδαιότητα συγγραφικό έργο. Τα κείμενά του χωρίζονται σε κατηχητικά, δογματικά, ερμηνευτικά, ποιητικά, εορταστικά, ηθικά, εγκωμιαστικά και επιμνημόσυνα. Σύζυγος ή αδελφή του υπήρξε η διακόνισσα Θεοσεβία, με την οποία συνεορτάζονται στις 10 Ιανουαρίου.

Γρηγόριος Νεοκαισαρείας

Ο Θεόδωρος, όπως ονομαζόταν αρχικά ο Γρηγόριος, γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου και προερχόταν από εύπορη οικογένεια παγανιστών. Ο πατέρας του πέθανε όταν ήταν 14 χρονών, ενώ ο γαμπρός του ήταν Ρωμαίος κυβερνήτης της Παλαιστίνης.

Αρχικά σκόπευε να σπουδάσει στη Νομική Σχολή της Βηρυτού αλλά όταν γνώρισε τον Ωριγένη αποφάσισε, όπως και ο αδελφός του Αθηνόδωρος, να εγκαταλείψει την ιδέα της νομικής σχολής, να μεταστραφεί στον Χριστιανισμό και να γίνει μαθητής του στην Κατηχητική Σχολή της Αλεξάνδρειας. Τότε ο Θεόδωρος άλλαξε το όνομά του σε Γρηγόριος, καθώς το «Θεόδωρος» δεν θεωρείτο αποκλειστικά χριστιανικό όνομα. Σπούδασε αρχικά φιλοσοφία και αργότερα Θεολογία, πάντοτε όμως έκλινε προς τις φιλοσοφικές μελέτες τόσο πολύ ώστε είχε την διακαή επιθυμία να αποδείξει ότι η χριστιανική θρησκεία ήταν η μόνη αληθινή και καλή φιλοσοφία. Οι σπουδές του κοντά στον Ωριγένη διήρκεσαν 7 χρόνια.

Κατόπιν επέστρεψε στον Πόντο γύρω στο 238, όπου και χειροτονήθηκε επίσκοπος. Αν και λέγεται ότι το εκκλησίασμά του αποτελείτο από μόνο 17 Χριστιανούς αρχικά, ο ιεραποστολικός του ζήλος είχε ως αποτέλεσμα τη μεταστροφή της πλειονότητας των παγανιστών της πόλης στον Χριστιανισμό, σε βαθμό που παρέμειναν μόνο 17 παγανιστές όταν πέθανε. Θεωρείται ότι εκτέλεσε πολλά θαύματα και για αυτό το λόγο του δόθηκε η προσωνυμία «Θαυματουργός». Σύμφωνα με τον Γρηγόριο Νύσσης, ο οποίος αποτελεί την πιο αξιόπιστη βιογραφική πηγή εν μέσω ασαφειών και θρύλων, θεωρείται ότι ήταν το πρώτο άτομο που είναι γνωστό ότι έλαβε όραμα της Παναγίας (μαζί με τον Ιωάννη τον Βαπτιστή), βάσει του οποίου κατέγραψε μια ομολογία σχετικά με το δόγμα της Αγίας Τριάδας. 

Στον Γρηγόριο αποδίδεται η καθιέρωση εορτασμών προς τιμήν των μαρτύρων, των διδασκαλιών σχετικά με τους αγίους και η τήρηση εορτών για τους αγίους, που αποτέλεσε επίσης μέσο για να προσελκύσει παγανιστές στην Εκκλησία. Κατά τη διάρκεια των διωγμών του αυτοκράτορα Δέκιου, διέφυγε μαζί με τους άλλους Χριστιανούς στην έρημο.

Πέθανε σε ηλικία 57 ετών περίπου. Τα λείψανά του έχουν μεταφερθεί στην Καλαβρία. Η μνήμη του εορτάζεται και τιμάται από την Ορθόδοξη και την Καθολική εκκλησία στις 17 Νοεμβρίου.