Η Ανάληψη του Κυρίου: Τι σημαίνει για τον Χριστιανό

Η σκηνική απεικόνιση της Αναλήψεως αποδίδει, σε σύνθετο σχήμα αλλά και λεπτομερειακά, την αποκορύφωση της πορείας του Χριστού. Η εικονογράφηση που βρίσκεται στη Μονή Σταυρονικήτα σε απόδοση του Θεοφάνη του Κρητικού είναι ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα κρητικής Σχολής του δεύτερου μισού του 15ου αιώνα.

Στο πάνω μέρος της εικόνας βρίσκεται ο Χριστός καθήμενος σε στρογγυλή δόξα την οποία κρατούν δύο άγγελοι. Στο πίσω μέρος του σκηνικού, τα βράχια με τις ελιές υποδηλώνουν τον τόπο που έγινε η Ανάληψη, το Όρος των Ελαιών. Οι Απόστολοι που βρίσκονται στο μπροστινό τμήμα, με τον Παύλο αριστερά και τον Πέτρο δεξιά, στέκονται κοντά ο ένας στον άλλον, με ταραχή και έκπληξη.

Όπως ήρθε ο Ιησούς, έτσι και έφυγε. Με ένα θαύμα. Ένα θαύμα έκανε τη Θεοτόκο να συλλάβει τον Χριστό, ένα θαύμα, να γεννηθεί ο βασιλιάς του Κόσμου σε μια ταπεινή φάτνη, ένα θαύμα να σωθεί από τον Ηρώδη, ένα θαύμα να αναστηθεί και ένα θαύμα να αναληφθεί στους Ουρανούς. Η Ανάληψη του Κυρίου είναι μια δεσποτική εορτή, που αναφέρεται στην ανάβαση του Χριστού στους ουρανούς και θεωρείται στην εκκλησιαστική Παράδοση ως η ολοκλήρωση της αποστολής του Κυρίου επί της Γης.

Πότε εορτάζεται;

Η Ανάληψη του Χριστού συνεορταζόταν με την Πεντηκοστή, κατά τους πρώτους αιώνες. Από τον 4ο μ.Χ. αιώνα, όμως, άρχισε η προοδευτική διάκριση και ο αυτοτελής εορτασμός της.

Η Ανάληψη του Χριστού εορτάζεται από την Εκκλησία την 40η ημέρα από την Ανάσταση του Κυρίου και φέτος πέφτει στις 2 Ιουνίου 2022. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν όσες φέρουν το όνομα Ανάληψη.

Πως τεκμηριώνεται η Ανάληψη;

Το εκκλησιαστικό γεγονός της Ανάληψης περιγράφεται από τους ευαγγελιστές Μάρκο (ιστ’, 19), Λουκά ( κδ’, 50-52) και Ιωάννη (στ’, 62 και κ’, 17), στις Πράξεις των Αποστόλων (α’ 2-9), στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου (Προς Εφεσίους δ’ 8-10, Προς Εβραίους δ’,14 και ζ’, 26, Α' Προς Τιμόθεον γ’, 16) και στην Α’ Καθολική Επιστολή του Αποστόλου Πέτρου (γ’ 22). Η πατερική παράδοση τονίζει ιδιαίτερα τον υπερφυσικό χαρακτήρα της Αναλήψεως του Κυρίου, το όποιο περιλήφθηκε στη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας με τη χαρακτηριστική αναφορά στο Σύμβολο της Πίστεως («και ανελθόντα εις τους ουρανούς και καθεζόμενον εκ δεξιών του Πατρός και πάλιν ερχόμενον μετά δόξης...»). Τόσο στις Πράξεις των Αποστόλων, όσο και στο Σύμβολο της Πίστεως («Πιστεύω») διακηρύσσεται η σχέση της Αναλήψεως με τη Δευτέρα Παρουσία.

«Ο Κύριος ανελήφθη εις ουρανούς, ίνα πέμψη τον Παράκλητον τω κόσμω, οι ουρανοί ητοίμασαν τον θρόνον αυτού, νεφέλαι την επίβασιν αυτού, Άγγελοι θαυμάζουσιν, άνθρωπον ορώντες υπεράνω αυτών, ο Πατήρ εκδέχεται, ον εν κόλποις έχει συναιδιον. Το Πνεύμα το άγιον κελεύει πάσι τοις Αγγέλοις αυτού, Άρατε πύλας οι άρχοντες ημών, Πάντα τα έθνη κροτήσατε χείρας. ότι ανέβη Χριστός, όπου ην το πρότερον».

Που έγινε;

Σύμφωνα με τις περιγραφές της Καινής Διαθήκης, η Ανάληψη έγινε στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ μπροστά στους μαθητές του Χριστού, οι οποίοι παρακολούθησαν με δέος την απομάκρυνση του Διδασκάλου.

Γιατί ο Κύριος αναλήφθηκε μπροστά στους μαθητές Του;

Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός μετά τη λαμπροφόρο Ανάστασή Του από τους νεκρούς, δεν εγκατέλειψε αμέσως τον κόσμο, αλλά συνέχισε για 40 ημέρες να εμφανίζεται στους μαθητές Του (Πραξ.1,3). Αυτές οι μεταναστάσιμες εμφανίσεις Του προς αυτούς είχαν μεγάλη σημασία. Έπρεπε οι πρώην δύσπιστοι και φοβισμένοι μαθητές να βιώσουν το γεγονός της Αναστάσεως του Διδασκάλου τους και να αποβάλλουν κάθε δισταγμό και ψήγμα απιστίας για Εκείνον.

Την 40ή λοιπόν ημέρα, σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Κύριος «εξήγαγε έξω έως τη Βηθανία» τους μαθητές Του, στο όρος των Έλαιών όπου συνήθως προσευχόταν. «Και αφού σήκωσε τα χέρια του, τους ευλόγησε». (Λουκά 24,50) και «ευλογώντας τους, εχωρίσθηκε απ’ αυτούς και εφέρετο προς τα πάνω, στον ουρανό» μέχρι που τον έχασαν από τα μάτια τους. Και μετά αφού Τον προσκύνησαν, επέστρεψαν στην Ιερουσαλήμ με χαρά μεγάλη και έμεναν συνεχώς στο ναό υμνολογώντας και δοξολογώντας τον Θεό.

Ο ευαγγελιστής Μάρκος, περιγράφοντας πιο λακωνικά το θαυμαστό και συνάμα συγκινητικό γεγονός, αναφέρει πως μετά από τη ρητή αποστολή των μαθητών σε ολόκληρο τον κόσμο κηρύττοντας και βαπτίζοντας τα έθνη, «ανελήφθη εις τον ουρανόν και εκάθισεν εκ δεξιών του Θεού. Εκείνοι δε εξελθόντες εκήρυξαν πανταχού, του Κυρίου συνεργούντος και τον λόγον βεβαιούντος δια των επακολουθούντων σημείων» (Μαρκ.16,19-20).

Αυτή η ευλογία είναι πια η αρχή της Πεντηκοστής. Ο Κύριος ανέρχεται για να μας στείλει το Παράκλητο Πνεύμα, όπως λέγει το τροπάριο της εορτής: «Ανυψώθηκες στη δόξα, Χριστέ Θεέ μας, αφού χαροποίησες τους μαθητές σου με την επαγγελία του Αγίου Πνεύματος και βεβαιώθηκαν από την ευλογία σου». 

Η Ανάληψη του Κυρίου μας Ιησού Χριστού αποτελεί αναμφίβολα το θριαμβευτικό πέρας της επί γης παρουσίας Του και του απολυτρωτικού έργου Του. «Ανελήφθη εν δόξη» για να επιβεβαιώσει τη θεία ιδιότητά Του στους παριστάμενους μαθητές Του. Για να τους στηρίξει περισσότερο στον τιτάνιο πραγματικά αγώνα, που Εκείνος τους ανάθεσε, δηλαδή τη συνέχιση του έργου Του για το ανθρώπινο γένος.

Ο Κύριος Ιησούς Χριστός ανήλθε στους ουρανούς, αλλά δεν εγκατέλειψε το ανθρώπινο γένος, για το οποίο έχυσε το τίμιο Αίμα Του. Μπορεί να κάθισε στα δεξιά του Θεού στους ένδοξους ουρανούς, όμως η παρουσία Του εκτείνεται ως τη Γη και ως τα έσχατα της δημιουργίας. Άφησε στη Γη την Εκκλησία Του, η οποία είναι το ίδιο το αναστημένο, αφθαρτοποιημένο και θεωμένο σώμα Του, για να είναι το μέσον της σωτηρίας όλων των ανθρωπίνων προσώπων, που θέλουν να σωθούν. Νοητή ψυχή του σώματός Του είναι ο Θεός Παράκλητος, «το Πνεύμα της αληθείας» (Ιωάν. 15,26), ο Οποίος επεδήμησε κατά την αγία ημέρα της Πεντηκοστής σε αυτό, για να παραμείνει ως τη συντέλεια του κόσμου.

Η σωτηρία συντελείται με την οργανική συσσωμάτωση των πιστών στο θεανδρικό Σώμα του Χριστού. Αυτό εννοούσε, όταν υποσχόταν στους μαθητές Του: «ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθ.28,20).

Η Ανάληψη στη Λαογραφία

Η γιορτή της Αναλήψεως εκτός από την επίσημη ονομασία της έχει και πολλές λαϊκές ονομασίες όπως:

Αναληψού, στη Σαντορίνη.

Αναληψιός, στη Θράκη.

Τ’ Αγιού Αναληψιού, στην Ίμβρο.

Συναληψιού, στη Ρόδο.

Τα Σαράντα της Πασκαλιάς, στην Κομοτηνή.

Γαλατοπέφτη, στη Μύκονο, στη Σίφνο, στη Σκύρο κ.α, διότι την ημέρα αυτή οι τσοπάνηδες συνηθίζουν να μοιράζουν γάλα δωρεάν στα χωριά τους «για το καλό του κοπαδιού».