Μεταμόρφωση του Σωτήρος ή Άγιος Σωτήριος;

Μια καλή ερώτηση: Τι γιορτάζουμε στις 6 Αυγούστου την ημέρα του Σωτήρος; Πρόκειται για τη γιορτή μνήμης κάποιου ομώνυμου Αγίου ή για τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, δηλαδή του Χριστού μπροστά στους μαθητές Του;

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρα Χριστού αναφέρεται σε διήγηση των Ευαγγελιστών κατά την οποίαν ο Χριστός αποκαλύφθηκε μπροστά σε τρεις από τους μαθητές του και έλαβαν εντολή από το Θεό να υπακούουν τον Υιό του.

Όπως αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη (Ματθαίου ιζ' 1-13, Μάρκου θ' 2-12, Λουκά θ' 28-36), ο Χριστός πήρε μαζί Του τους μαθητές Του, Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη και ανέβηκαν μαζί σ’ ένα βουνό, πιθανώς το Θαβώρ της Γαλιλαίας, για να προσευχηθούν. Οι τρεις μαθητές Του, κουρασμένοι από τη δύσκολη ανάβαση στο βουνό, κάθισαν να ξεκουραστούν κι έπεσαν σε βαθύ ύπνο.

Όταν ξύπνησαν, αντίκρισαν ένα απροσδόκητο και εξαίσιο θέαμα. Το πρόσωπο του Κυρίου άστραφτε σαν τον ήλιο και τα φορέματά Του ήταν λευκά σαν το χιόνι. Τον περιστοίχιζαν και συνομιλούσαν μαζί Του δύο άνδρες, ο Μωυσής και ο Ηλίας, δύο από τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Ήταν η πρώτη φορά που έγινε ιδιαίτερα αισθητή από τους ανθρώπους η Θεότητα του Χριστού.

Μπροστά στο θέαμα οι μαθητές σάστισαν και τότε ακούστηκε η φωνή του Θεού που τους έλεγε να ακούν τον Υιό του τον αγαπητό, Αυτόν που έστειλε για να σωθεί ο κόσμος.

Ο Σωτήριος 

Παρόλαυτά μιλάμε για τον Άγιο Σωτήριο γνωστό για την ταχεία ανταπόκριση στις προσευχές, γεγονός που τον καθιστά τον προστάτη Άγιο των διαπραγματευτών και των δικηγόρων. Είναι επίσης γνωστό ότι βοηθάει τους χρόνιους αναβλητικούς να ξεπεράσουν την κατάστασή τους.

Η γιορτή 

Δεσποτική εορτή, από τις μεγαλύτερες της Χριστιανοσύνης. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου, ημέρα των εγκαινίων του ομώνυμου ναού που ίδρυσε στο Θαβώρ η Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Την ημέρα αυτή γιορτάζουν ο Σωτήρης, η Σωτηρία, η Ευμορφία και η Μόρφω.

Εκκλησιαστικά

Μέχρι τον 4ο αιώνα η Μεταμόρφωση του Χριστού γιορταζόταν πριν από το Πάσχα, αλλά από την ημέρα των εγκαινίων του Ναού της Μεταμορφώσεως, τον οποίο έχτισε η Αγία Ελένη στο όρος Θαβώρ, επικράτησε ο εορτασμός του γεγονότος να γίνεται στις 6 Αυγούστου.

Η κάμψη της νηστείας 

Μόνο την ημέρα της εορτής της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος κάμπτεται η αυστηρή νηστεία, που προηγείται του Δεκαπενταύγουστου, καθώς επιτρέπεται η ιχθυοφαγία.

Το απολυτίκιο της ημέρας:

Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδύναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.

Λαογραφία

Στις αγροτικές περιοχές συνηθίζεται ανήμερα της Μεταμόρφωσης να προσκομίζονται στις εκκλησίες για να ευλογηθούν με ειδική ευχή τα πρώτα σταφύλια της χρονιάς, τα οποία στη συνέχεια διανέμονται στο εκκλησίασμα.

Στις 6 Αυγούστου λήγουν οι «δρίμες», όπως ονομάζονται οι έξι πρώτες ημέρες του μήνα. Τις μέρες αυτές, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, επενεργούν ανεξιχνίαστες δυνάμεις και όποιος κάνει μπάνιο στη θάλασσα κινδυνεύει να πάθει μεγάλο κακό (ίσως να συνδέεται με τα μπουρίνια και τα μελτέμια), ενώ όποιος ή όποια πλένει ρούχα αυτά κινδυνεύουν να καταστραφούν. Μόνο αν ρίξει ένα καρφί στο νερό μπορεί να «καρφώσει» τις δρίμες και να τις εξουδετερώσει. Αλλά όλα αυτά δεν είναι παρά δοξασίες, πέρα και έξω από αυτά που έχει πει ο ίδιος ο Χριστός και η Ορθοδοξία. 

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στην Πλάκα

Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Φιλαδέλφεια