Ρώσοι άγιοι: αναπόσπαστο τμήμα της Ορθοδοξίας
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι αναπόσπαστο τμήμα της Ορθοδοξίας. Συνιστά ένα θρησκευτικό σώμα πιστών με χιλιετή ιστορία ισχυρής πνευματικής επιρροής στα τεκταινόμενα της ρωσικής ιστορίας. Είναι αυτοκέφαλη ανατολική ορθόδοξη εκκλησία υπό τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου Μόσχας και πασών Ρωσιών, σε κοινωνία με τις υπόλοιπες ανατολικές ορθόδοξες εκκλησίες. Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι συγκροτημένη βάσει ιεραρχικής δομής. Στο κατώτερο επίπεδο της δομής βρίσκεται η ενορία, δηλαδή η εκκλησία με τους πιστούς της. Υπάρχουν περίπου 28.000 ενορίες κυρίως στη Ρωσία, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία. Αριθμεί περίπου 135 εκατομμύρια μέλη παγκοσμίως γεγονός που την προσδιορίζει ως την τρίτη μεγαλύτερη τοπική εκκλησία μετά την Καθολική Εκκλησία και την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Όλες οι ενορίες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ανήκουν σε επαρχεία ισοδύναμα με τις επισκοπές κεφαλή των οποίων είναι οι αρχιερείς ή επίσκοποι. Παγκοσμίως υπάρχουν περίπου 130 επαρχεία. Το υψηλότερο επίπεδο εξουσίας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αντιπροσωπεύεται από τον πατριάρχη Μόσχας και πασών Ρωσιών – κεφαλή του πατριαρχείου της Μόσχας. Αν και ο πατριάρχης διακρίνεται για τις εκτεταμένες εξουσίες του δε θεωρείται αλάθητος ούτε έχει άμεση εξουσία σε ζητήματα πίστης. Τούτη η εξουσία ανήκει σε συμβούλιο επισκόπων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, οποίο ονομάζεται «Πομέστνι Σομπόρ».
Η καταγωγή της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ανιχνεύεται πίσω στην περίοδο της χρυσής εποχής του αρχαίου ρωσικού κράτους «Ρους του Κιέβου» και την απόφαση του πρίγκιπα Βλαδίμηρου το 988 να κάνει την Ορθόδοξο Χριστιανισμό θρησκεία του κράτους της Ρωσίας. Υπάρχουν πολλοί άγιοι που τιμά η Ορθόδοξη Εκκλησία ορισμένοι από τους οποίους είναι οι εξής:
Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος: Ο ταπεινός ένοικος των σταύλων
Γεννημένος σε ένα χωριό της Μικράς Ρωσίας το 1690μ.Χ., από ενάρετους γονείς, ο Όσιος Ιωάννης στρατεύτηκε σε νόμιμη ηλικία την εποχή που βασίλευε ο Μέγας Πέτρος. Έλαβε μέρος στον πόλεμο ενάντια στους Τούρκους και συνελήφθη από Τατάρους, οι οποίοι τον πούλησαν σε Οθωμανό αξιωματικό στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Ο Ιωάννης δεν αλλαξοπίστησε όπως πολλοί αιχμάλωτοι συμπατριώτες του. Η πίστη του στο Θεό ευαισθητοποίησε τον αφέντη του, ο οποίος με τον καιρό τον αγάπησε καθώς και η σύζυγός του και του έδωσαν κατοικία κοντά στον αχυρώνα.
Ωστόσο ο Ιωάννης επέλεξε να ζει στον σταύλο, μαζί με τα ζώα, να καταπονεί το σώμα του με την άσκηση, να προσεύχεται και να αντιπαρέρχεται τη δυσοσμία των ζώων με την πνευματικότητα και την ευωδία που ανέδιδε. Όταν ο αφέντης του έφυγε στη Μέκκα, η σύζυγός του παρέθεσε τραπέζι σε συγγενείς και φίλους και ευχήθηκε να ήταν εκεί ο σύζυγός της για να μπορούσε να φάει από το φαγητό που είχε ετοιμάσει.
Ο Ιωάννης με την πίστη του και τις προσευχές του «μετέφερε» ένα πιάτο με το ρύζι της γυναίκας του αφέντη στον αφέντη του. Γεγονός, που μαρτύρησε ο ίδιος με την επιστροφή του στο σπίτι του. Το θαύμα του Ιωάννη τον έκανε γνωστό σε όλο τον κόσμο, ενώ εκείνος συνέχιζε να ζει ασκητικά, με νηστεία και προσευχή.
Πέθανε ήσυχα το 1730μ.Χ.. Μετά το θάνατό του, το ιερό του λείψανο, ακέραιο και ευωδιαστό μεταφέρθηκε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, αργότερα στο ναό του Αγίου Βασιλείου και τέλος σε ναό που ανεγέρθηκε προς τιμήν του. Πλήθος θαυμάτων αναφέρονται μετά το θάνατό του. Χαρακτηριστικά αναφέρεται προσπάθεια καύσης του ιερού του λείψανου από τον Οσμάν πασά, το οποίο όχι μόνο δεν κάηκε - παρά το γεγονός ότι το έριξαν στη φωτιά - αλλά οι ίδιοι οι άπιστοι το είδαν να τους φοβερίζει και να τους διώχνει από τον περίβολο της εκκλησίας. Το ιερό λείψανό του μεταφέρθηκε από το 1924 στην Εύβοια. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 27 Μαΐου.
Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής
Ο Μάξιμος ο Ομολογητής έζησε ως επιφανής πολίτης, με υψηλά αξιώματα στην Κωνσταντινούπολη από το 580 έως το 662 μ.Χ.. Εντάχθηκε στην αυτοκρατορική διοίκηση από νεαρή ηλικία, έγινε μοναχός στη Μονή της Χρυσούπολης, επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη για ν’ αποφύγει τους Πέρσες και από εκεί πήγε στη Βόρεια Αφρική όπου ξεκίνησε τη δράση του κατά του Μονοθελητισμού και του Μονοφυσιτισμού. Το 646 μ.Χ. οργάνωσε εκκλησιαστική σύνοδο στη Ρώμη κατά του Μονοθελητισμού, όπου και καταδικάστηκε το δόγμα, γεγονός που στράφηκε ενάντια στον αυτοκράτορα Κώνστα Β΄. Δικάστηκε στην Κωνσταντινούπολη και καταδικάστηκε σε εξορία στη Λαζική του Πόντου. Λίγο μετά, πέθανε. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη, την Καθολική, τη Λουθηρανική και την Αγγλικανική Εκκλησία.
Ο Άγιος Δαμιανός που άκουσε τον Θεό
Γεννημένος στα Άγραφα, στο χωριό Μυρίχοβο, το 1510 μ.Χ., ο Άγιος Δαμιανός ο Μοναχός, αγάπησε το μοναχικό βίο και μετέβη στο Άγιο Όρος, στη μονή Φιλοθέου. Ασκήτεψε δίπλα στο Δομέτιο τρία χρόνια, όπου λέγεται ότι αξιώθηκε να ακούσει τη φωνή του Θεού. Κήρυξε το λόγο του Θεού στην περιοχή του Ολύμπου, της Λάρισας και του Κισσάβου και κατέληξε στα Άγραφα, όπου ίδρυσε τη μονή της Παναγίας Πελεκητής. Κατηγορείται ως λαοπλάνος και αναγκάζεται να φύγει και να πάει στον Κίσσαβο όπου χτίζει και άλλο μοναστήρι, του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Τον συνέλαβαν οι Τούρκοι και τον θανάτωσαν έπειτα από φρικτά βασανιστήρια. Έλαβε το στέφανο του μαρτυρίου το 1568 μ.Χ.
Ο Άγιος Βλαντιμίρ, ο κυβερνήτης που μαρτύρησε για το Θεό
Εγγονός της Αγίας Όλγας και νόθος γιος του Σβιαστοσλάβ, μεγάλου δούκα του Κιέβου, ορίστηκε από τον πατέρα του ως κυβερνήτης του Νοβγκόροντ, έως το διωγμό του το 977μ.Χ. από τον ετεροθαλή αδελφό του Γιάροπολκ. Επέστρεψε τρία χρόνια μετά με στρατό, νίκησε τον αδελφό του και ανακατέλαβε το Νοβγκόροντ. Έγινε ο μοναδικός κυβερνήτης της Ρωσίας και γνωστός σε όλους για την ανηθικότητα και τη βαρβαρότητά του. Μετά την κατάληψη της Κριμαίας το 988 μ.Χ., εντυπωσιασμένος από την πρόοδο του Χριστιανισμού, πλησιάζει τον αυτοκράτορα Βασίλειο ΙΙ τον Βουλγαροκτόνο και ζητάει σε γάμο την κόρη του Άννα, την οποία παντρεύεται. Μετά το γάμο του με την Άννα, η ζωή του αλλάζει ολοκληρωτικά. Ο Βλαντιμίρ αναμορφώνεται, ασπάζεται το Χριστιανισμό, χτίζει σχολεία και εκκλησίες και καλεί Έλληνες ιεραποστόλους που διδάσκουν το Χριστιανισμό στη Ρωσία. Στο τέλος της ζωής του ζει μαρτυρικά, εξαιτίας του επαναστάτη γιου του Γιάροσλαβ, από τον πρώτο του γάμο, ο οποίος σκοτώνει τους δύο του γιους με την Άννα, Ρωμανό και Δαβίδ. Πεθαίνει άρρωστος προχωρώντας ενάντια στον επαναστάτη γιο του. Θεωρείται προστάτης της Ρωσικής Εκκλησίας.
Άγιος Αλεξάντερ ο στοχαστής
Ο Αλεξάντερ Svirsky ή Svir (1448 – 1533) τιμάται ως Άγιος της Ορθοδοξίας, μοναχός και ηγούμενος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γεννημένος σε αγροτική οικογένεια στη δημοκρατία του Νόβγκοροντ, ανατολικά της λίμνης Λατόγκα, βαπτίστηκε με το όνομα Άμος. Στα 19 του χρόνια άφησε τους οικείους του για το μοναστήρι Βάλααμ περνώντας το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ως μοναχός, με μεγάλες περιόδους πλήρους απομόνωσης. Το 1596, ο Σεραπίον, αρχιεπίσκοπος του Νόβγκοροντ τον όρισε ηγούμενο στο μοναστήρι Τρίνιτι, που αργότερα έγινε γνωστό με το όνομα του Αγίου. Έγινε γνωστός για την ενάρετη ζωή του και το στοχασμό του. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Απριλίου ή στις 30 Αυγούστου από την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Η οσία Μαρία τα πρώτα χρόνια της ζωής της στην Αίγυπτο, τους χρόνους του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, ήταν ένα πλάσμα ασυγκράτητο, αχόρταγο, διεφθαρμένο. Το μόνο που επιθυμούσε ήταν η ικανοποίηση της σαρκικής της επιθυμίας χωρίς να λαμβάνει γι’ αυτό κανένα αντίτιμο, παρά μόνο για την προσωπική της ικανοποίηση. Γι’ αυτόν τον σκοπό ταξίδεψε και με εκατοντάδες άλλους ταξιδιώτες στο προσκύνημα του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα. Κατά την είσοδό της ωστόσο στο ναό για να προσκυνήσει, μία άγνωστη δύναμη δεν της επέτρεπε να προχωρήσει. Εκείνη τότε στάθηκε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και της ζήτησε να την καθοδηγήσει. Με τη βοήθειά της προχώρησε στο ναό και προσκύνησε.
Με τα δικά της λόγια πορεύθηκε στην έρημο όπου έζησε σαράντα επτά χρόνια, χωρίς ποτέ να συναντήσει άνθρωπο. Καμένη από τον ήλιο, γυμνή, έρμαιο του καύσωνα και του παγετού, έζησε με την προσευχή και τη μετάνοια. Την ίδια εποχή, ένας Ιερομόναχος, ο αβάς Ζωσιμάς, με διαταγή του Θεού πήγε στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή. Σύμφωνα με τον κανόνα της Μονής, οι μοναχοί θα έπρεπε να αγωνισθούν μόνοι τους στην έρημο κατά την περίοδο της Τεσσαρακοστής και να επιστρέψουν την Κυριακή των Βαΐων για να γιορτάσουν την εβδομάδα των Παθών.
Εκεί, στην έρημο, συνάντησε την αλλόκοτη μορφή της Οσίας Μαρίας, η οποία του ζήτησε να επιστρέψει για να την κοινωνήσει ένα χρόνο μετά. Μεγάλη Πέμπτη, και ενώ όλοι οι άλλοι μοναχοί είχαν επιστρέψει στη Μονή, ο αβάς κοινώνησε την Οσία Μαρία, η οποία έφυγε πατώντας πάνω στα νερά του Ιορδάνη ποταμού. Το επόμενο έτος, ο αβάς, έπειτα από παράκληση της Οσίας επέστρεψε για να την κοινωνήσει και πάλι. Τη βρήκε νεκρή βλέποντας προς την Ανατολή. Η εκκλησία τιμά τη μνήμη της την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών.
Αγία Όλγα, βασίλισσα της Ρωσίας
Βασίλισσα της Ρωσίας, η Αγία Όλγα βαπτίστηκε Χριστιανή το 957μ.Χ. και μετονομάσθηκε σε Ελένη. Αγωνίστηκε με σθένος για τη χριστιανή διαφώτιση του Ρωσικού λαού, διαδίδοντας το λόγο και την αλήθεια του Ευαγγελίου. Κατά την επίσκεψή της στο Βυζάντιο έτυχε θερμής υποδοχής για την προσφορά της στο διάδοση του Χριστιανισμού. Πέθανε το 969 μ.Χ.
Η μάρτυρας Αγία Τατιάνα, μαθήτρια των Αποστόλων
Η μάρτυρας Τατιανή από τη Ρώμη, έζησε επί αυτοκρατορίας Αλεξάνδρου του Σεβήρου (222-235μ.Χ.), κατείχε το εκκλησιαστικό αξίωμα της διακόνισσας και στην υμνολογία παρίσταται ως μαθήτρια των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Όταν διατάχθηκε δίωξη των Χριστιανών, η Τατιανή οδηγήθηκε σε ειδωλολατρικό ναό για να αρνηθεί την πίστης της. Εκείνη, με την προσευχή της γκρέμισε στο δάπεδο τα ξύλινα αγάλματα. Χτυπήθηκε και αποκεφαλίστηκε και με αυτόν τον τρόπο πέρασε κοντά στον Κύριο.
